|
масаласига келсак, бу мутлақо жоиз эмас, ҳаромдир. Кофирлар аҳли китоб бўладими ёки бошқами, бунинг фарқи йўқ. Бунга далил Аллоҳ Таолонинг ушбу қавлидир:
فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَّهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ
«Бас, агар сизлар уларнинг мўмина эканликларини билсангизлар, у ҳолда уларни кофирларга қайтарманглар! У мўминалар (кофирлар) учун ҳалол эмас ва у (кофир)лар (мўмина)лар учун ҳалол эмасдир» [Мумтаҳана 10]
Зиммийлар билан мусулмонлар ўртасида савдо-сотиқ, ижара, шериклик, гаров ва бошқа муомалалар бориши жоиз. Бунда улар билан мусулмонлар ўртасида фарқ йўқ. Чунки Росулуллоҳ с.а.в. Хайбар аҳли бўлмиш яҳудлар билан муомала юритиб, ердан чиқадиган ҳосилнинг ярмини беришларига келишди. Бунда ерга ўз маблағлари билан ўзлари ишлов беришлари шарт қилинди. Росулуллоҳ с.а.в. Мадинада бир яҳудийдан таом сотиб олиб унга ўз совутини гаров қўйдилар. Пайғамбаримиз бир яҳудийга одам юбориб ундан топганда беришга икки кийим сўраганлар. Буларнинг барчаси зиммийлар билан барча муомалаларни юритиш жоизлигига далилдир. Лекин улар билан ижара, савдо, шериклик ёки гаров муомалалари қилинган пайтда фақат Ислом ҳукмлари татбиқ этилиши лозим, бошқа ҳукмларни татбиқ этиб муомала юритиш мутлақо жоиз эмас. Шундай қилиб зиммийлар бошқа фуқаролар каби Исломий давлат фуқаролари бўлишади. Улар ҳам фуқаролик ҳақ-ҳуқуқига, ҳимоя, тирикчиликнинг таъминланиши, яхши муомала, раҳмдиллик ва мулойимлик кўрсатиш ҳақ-ҳуқуқларига эга бўлишади. Улар мусулмонлар армиясида иштирок этишлари ва мусулмон аскарлари билан бирга бир сафда туриб жанг қилишлари мумкин. Лекин жанг қилиш уларга вожиб эмас. Уларга ҳам мусулмонларга қилинганидек инсоф ва адолат билан муомала қилинади. Бу уларнинг ҳақ-ҳуқуқидир. Ҳоким, қози олдида, ишларни бошқариш, муомалаларни юритиш ва жазо чораларини қўллаш пайтида мусулмонларга қандай назар билан қаралса зиммийларга ҳам худди шундай назар билан қаралади, ҳеч қандай камситиш бўлмайди. Демак мусулмонларга адолат қилиш вожиб бўлганидек зиммийларга ҳам адолат қилиш вожиб.
293-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434